Persmededeling van het kabinet van Minister-President Yves LETERME


1. Het belang van de Vlaamse luchthavens

Naast de luchthaven van Zaventem wordt de bereikbaarheid via de lucht van en vanuit Vlaanderen verzekerd door drie luchthavens op Vlaams grondgebied: Oostende-Brugge, Antwerpen en Kortrijk-Wevelgem.

Deze luchthavens hebben een evident sociaal-economisch belang. Luchthavens zijn, net als zeehavens, economische poorten, met een welvaartscreërend karakter.

Door het aanbieden van efficiënt passagiers- en vrachttransport zijn deze Vlaamse luchthavens voor onze ondernemingen een cruciale factor om op een succesvolle wijze te kunnen concurreren in een globaliserende en vooral competitiever wordende wereldmarkt.

Luchthavens zijn knooppunten voor de verdere logistieke ontwikkeling van Vlaanderen. Daarbij komt dat de luchthavens van Oostende en Antwerpen mogelijke complementaire banden kunnen uitwerken "met de nabij gelegen zeehavens (Oostende en Zeebrugge enerzijds, Antwerpen anderzijds), en op die manier de aantrekkingskracht van Vlaanderen als logistieke toplokalisatie kunnen versterken. Het betreft dus duidelijk stuk voor stuk economische groeipolen, noodzakelijke assets bij het creëren van welvaart voor de huidige en toekomstige generaties.

Het Vlaams Forum Luchtvaart benadrukte in mei 2004 in zijn rapport en aanbevelingen aan de Vlaamse regering terecht de rol van sterk ontwikkelde luchthavens. We citeren: "Hoogwaardige kennisactiviteiten en de uitbouw van Europese logistieke centra vereisen een maximale multimodale bereikbaarheid waarbinnen luchthavens een sleutelrol spelen".

De Vlaamse- regering is zich ook bewust van de naod om voortdurend in te spelen op een luchtvaartsector" die snel evolueert. De luchtvaart blijft zeer expansief. Daarnaast is de sector ook zeer gediversifieerd, ook binnen de sector van het passagiers- of vrachtvervoer, en biedt hij werkgelegenheid aan een grote waaier van beroepen.

De Vlaamse luchthavens hebben reeds in de mate van het mogelijke ingespeeld op die gediversifieerde markt. Niettemin heeft elke luchthaven een overwegend marktsegment dat de basis vormt van de activiteit en waarop de infrastructuur is afgestemd.

Aldus is de luchthaven van Oostende vooral actief op het vlak van het full freight vrachtvervoer. Daarnaast richt de luchthaven zich ook op passagierscharters opleiding van piloten en technici. Oostende is erkend als E.U.-grens­inspectiepost voor het vervoer van levende dieren, dierlijke producten en bederfbare goederen.

De luchthaven van Antwerpen is in eerste instantie gericht op de Antwerpse zakenwereld, meer specifiek de diamantsector en de industrie. De luchthaven is van cruciale waarde voor deze zakenwereld, ondermeer omwille van specifieke veiligheidsredenen, efficiëntie, soepelheid en snelheid. De luchthaven is de thuisbasis van twee luchtvaartmaatschappijen. Daarnaast heeft men er ook nog de opleiding van piloten, luchtvaart technici en verkeersleiders van Belgocontrol.

De luchthaven van Kortrijk-Wevelgem profileert zich als een goed bereikbare, soepel functionerende regionale vertrek- en aankomstplaats, voor zakelijk vliegverkeer met alle mogelijke landen van Europa als bestemming.

Naar aanleiding van het neerleggen van .een onderzoeksrapport over de mogelijke strategieën voor de luchthaven Oostende op het gebied' van het vrachtvervoer en van een rapport over de strategie van de luchthaven Kortrijk-Wevelgem op het gebied van zakenvluchten heeft minister Peeters aan de Vlaamse Regering een visienota voorgesteld die betrekking heeft op de drie Vlaamse luchthavens.

In deze visienota wordt een gemeenschappelijke strategie vooropgesteld die elke luchthaven maximale kansen biedt om in de eigen luchtvaartniche de best mogelijke resultaten te bereiken.


2. De basisdoelstelling: evenwicht tussen economie en ecologie

De Vlaamse regering streeft in haar beleid naar een evenwicht tussen enerzijds de economische groeimogelijkheden, ondermeer gemeten aan de hand van indicatoren zoals tewerkstelling en toegevoegde waarde, en anderzijds ecologie, ondermeer gemeten aan de hand, van de kwaliteit van de leefomgeving.

Op korte termijn wordt gestreefd naar het behoud van de duurzame tewerkstelling op en rond de regionale luchthavens.

Tegelijk wordt ook gewaakt over een leefbare woonomgeving. Dit veronderstelt het werken in de richting van een "balanced growth", met specifieke aandacht voor de gevolgen van alle activiteiten op het vlak van geluidsoverlast en luchtkwaliteit.

De Vlaamse regering zal op korte termijn bovenstaande overwegingen vertalen in een beleid gebaseerd op de volgende elementen:

* Het uitwerken en aanreiken van een stabiel exploitatiekader, gebaseerd op transparantie en gelijke voorwaarden voor alle betrokken actoren;

* Het nastreven van een partnerschap tussen de Vlaamse overheid en de luchthavenbeheerder, zodat een ontwikkelingsperspectief gegarandeerd blijft;

* Een duidelijke afbakening van de financiële verplichtingen van zowel de Vlaamse overheid als van de luchthavenbeheerder;

* Het aflijnen van een flankerend beleid op het vlak van leef-, woon- en werkklimaat, met ondermeer maatregelen op het vlak van ruimtebeheer en gebruik.


3. De concrete realisatie van de basisdoelstellingen

Voor de concrete realisatie van bovenstaande basisdoelstellingen wenst de Vlaamse regering maximaal gebruik te maken van het rapport en de aanbevelingen van het Vlaams Forum Luchtvaart, de strategische aanbevelingen die recent op vraag van minister Kris Peeters werden geformuleerd m.b.t. de potentiële mogelijkheden van Oostende als vrachtluchthaven en de studie businessplan intercommunale luchthaven Kortrijk-Wevelgem.

Vertrekkend van de vaststelling dat elk luchthavenbeleid rekening dient te houden met de verkeerseconomische behoeften maar eveneens met de omgevingsfactoren die de uitbouw van de luchthavens beperken, wordt volgend beslissingskader geboden:

* Een geïntegreerde benadering van de luchtvaartproblematiek;

* Het maximaal behouden van het resterende patrimonium van de Vlaamse regionale luchthavens;

* Het garanderen van een degelijke juridische omkadering op lange termijn;

* Het garanderen van een stabiel milieukader dat gesteund is op verantwoordelijkheid van alle betrokken actoren;

* Een ruimtelijke ordening die de mogelijkheden tot ontwikkeling van de luchthavens veilig stelt;

* Het expliciet nastreven van een rendabele exploitatie van de luchthavens, gesteund op een evenwicht tussen overheidstaken en privé-exploitatie.

Het moet duidelijk zijn dat de toekomstmogelijkheden van de Vlaamse luchthavens moeten worden gevrijwaard. De overheid dient de luchthavens die ze wenst te behouden, ook consequent kansen tot ontwikkeling te geven. De Vlaamse regering streeft voor elke luchthaven (Oostende, Antwerpen en Kortrijk­-Wevelgem) een gelijke behandeling na. Dit betekent dat, weliswaar na afweging van het strategisch belang van elke regionale luchthaven en met een sluitend businessplan, de Vlaamse overheid financieel kan tussenkomen in de kosten van de instandhouding en modernisering van de basisinfrastructuur. Dit impliceert dat het Vlaamse gewest de luchthaven Kortrijk­Wevelgem als, regionale toegangspoort erkent en bereid is, op basis van een aanvaard businessplan, de nodige ondersteuning aan deze luchthaven te geven.

De organisatie en beleidsstructuur van de regionale luchthavens is momenteel aan een grondige herziening toe. Om adequaat te kunnen inspelen op de hevige concurrentie binnen de luchtvaartsector, dient de organisatie de nodige flexibiliteit aan de dag te kunnen leggen. Ze moet de slagkracht krijgen om commercieel attractieve voorstellen te doen aan de prijsgevoelige luchtvaartmaatschappijen.

De Vlaamse luchthavens moeten bedrijfseconomisch kunnen functioneren, met meer autonomie, los van de historisch gegroeide structuren. Regionale luchthavens kunnen autonome organisaties worden, waarbij privé-investeerders en/of lokale overheden extra middelen en impulsen kunnen geven aan een verdere ontwikkeling.

De Vlaamse regering neemt zich voor na te gaan hoe de regionale luchthavens gezond kunnen worden gemaakt, om op die manier potentiële investeerders te kunnen aantrekken. Er zal enkel in zee worden gegaan met geëngageerde investeerders, die naast een financiële injectie, eveneens know-how en een lange termijn strategie meebrengen. Publieke functies zoals beveiliging en brandweer kunnen onder bepaalde voorwaarden onder de verantwoordelijkheid van de Vlaamse overheid blijven.

De Vlaamse regering heeft op 2 juni 2006 deze visienota goedgekeurd en gaf aan minister Kris Peeters de opdracht:

- voor de Vlaamse regionale luchthavens Oostende en Kortrijk-Wevelgem een business-plan uit te werken in de context van een 'balanced growth';

- voor de Vlaamse regionale luchthavens Oostende en Kortrijk-Wevelgem regionale werkgroepen op te richten die het opmaken van het business-plan begeleiden;

- voor de Vlaamse regionale luchthavens Oostende en Kortrijk-Wevelgem de meest adequate organisatiestructuur uit te werken en mogelijke privé-partners en/of lokale overheden te inventariseren;

- voor de Vlaamse regionale luchthavens Antwerpen, Oostende en de luchthaven Kortrijk-Wevelgem na te gaan hoe en in welke mate het Vlaams gewest de publieke functies zoals beveiliging en brandweer onder haar verantwoordelijkheid kan nemen en welke investeringen in infrastructuur zij nog voor haar rekening kan nemen om de noodzakelijke certificering te bekomen of te behouden.


4. Het onderzoek van het Vlaams Instituut voor de Logistiek

Op initiatief van minister Kris Peeters heeft het Vlaams Instituut voor Logistiek een onderzoek uitgevoerd naar de potentiële ontwikkelingsmogelijkheden van de luchthaven Oostende-Brugge op het gebied van het vrachtvervoer.

Het VIL deed hierbij een aantal strategische aanbevelingen die steunen op een diepgaande sterkte-zwakte analyse. Op basis hiervan werden een aantal strategische vragen beantwoord. Van daaruit werden dan een aantal strategische opties geformuleerd waaruit het Vlaams Instituut voor de Logistiek de meest geschikte optie selecteerde.

De studie heeft alleen betrekking op het vrachtvervoer dat de hoofdactiviteit vormt op de luchthaven.

De andere activiteiten, vooral het passagiersvervoer, de pilotenopleiding, de opleiding in andere luchtvaartberoepen en de kleine luchtvaart blijven echter een belangrijke meerwaarde betekenen voor de luchthaven en kunnen eveneens verder worden uitgebouwd.


4.1. Algemene gegevens over de luchthaven

Het hoofdbestanddeel van de activiteit op de luchthaven Oostende bestaat uit intercontinentaal vrachtvervoer. De luchthaven profileert zich als een lage kosten distributiecentrum voor het wereldwijde vrachtvervoer met volledige vrachtvliegtuigen.

De hoofdactiviteit bepaalt ook de invloedssfeer van de luchthaven voor vrachtvervoer: deze bedraagt minimum 500 km, en bevat aldus het Belgisch grondgebied, een deel van het zuidoosten van Engeland, een deel van Noord-West Frankrijk en van het zuiden van Nederland.

De luchthaven Oostende verzorgde in 2005 een totale vrachttrafiek van 108.260 ton, waarvan 26.388 ton in transit. In totaal waren er 25.132 bewegingen, waarvan 2.770 van vrachtvliegtuigen, 998 van chartervluchten en 624 van zakenvluchten. Het aantal passagiers bedroeg in totaal 126.144, waarvan 101.213 op chartervluchten.

De rechtstreekse tewerkstelling op de luchthaven bedraagt 385 personen (cijfer opgenomen in het rapport van het Vlaams Forum Luchtvaart - mei 2004). De onrechtstreekse tewerkstelling bedraagt in regel anderhalve maal tot tweemaal de rechtstreekse tewerkstelling.

De luchthaven Oostende heeft een startbaan van 3200 m lengte en 45 m breedte, met Instrument Landing System (ILS) in beide richtingen. De luchthavengebonden bedrijvenzone aan luchtzijde, die in juli 2006 in gebruik komt, beslaat 35 ha. De luchthaven ligt in een gebied (de regio Oostende-Veurne) met zeer hoge werkloosheid. De geboden werkgelegenheid is dan ook een belangrijke troef en een belangrijk aspect in de besluitvorming.

De luchthaven heeft een certificatie voor een luchthaven categorie 4 E. Dit betekent dat zij vliegtuigen type Antonov 124 en B-747 kan ontvangen.


4.2. Milieuvergunning

De milieuvergunning voor de luchthaven Oostende werd in beroep toegekend op 25 april 2005, op basis van een uitgevoerde project-MER met het oog op een uitbreiding van het aantal vliegbewegingen.

Deze vergunning is afgeleverd voor de normale periode van 20 jaar. Zij biedt dus rechtszekerheid aan de exploitant, waarbij niettemin de hinder voor de omwonenden en het milieu maximaal beperkt wordt, vooral door een plafonnering van het aantal toegelaten nachtvluchten tussen 23 en 06 uur en een beperking van de nachtelijke geluidsbelasting.

De milieuvergunning laat dus een geconditioneerde groei van het luchtverkeer toe.

De luchthaven Oostende is ingedeeld in de Vlarem-rubriek 57, klasse 1.


4.3. Marktpositie van de luchthaven op het gebied van vracht

De sterkte-zwakte analyse en het onderzoek van de opportuniteiten en bedreigingen toont aan dat de luchthaven Oostende zich vandaag in een relatief zwakke positie bevindt binnen een zeer concurrentiele luchtvrachtmarkt. De luchtvaartmaatschappijen kunnen hun transport redelijk gemakkelijk van de ene luchthaven naar de andere verplaatsen en staan sterk onder druk om hun kosten te verlagen en hun vluchtroutes te optimaliseren. De verladers zoeken dan weer naar de meest optimale vervoerswijze, en spelen de luchtvaart uit bv. de zeevaart.

De luchthaven Oostende kan zich verder ontwikkelen als op diverse beleidsniveaus werk gemaakt wordt van het wegnemen of verminderen van de vastgestelde zwakten. Op die manier kan worden ingespeeld op het zeer concurrentiegevoelig karakter van de luchtvracht. De luchtvrachtmarkt in het algemeen biedt immers voldoende potentieel waarop de luchthaven Oostende, met al haar sterke eigenschappen, kan op inspelen.

In dit opzicht is de ligging van Oostende zeker niet nadelig. Oostende kan verder fungeren als toegangspoort voor minder traditionele trafieken uit Afrika, maar moet ook de verbindingen met Zuid-Amerika en Azië uitbouwen.

Vooral kleinere luchtvaartmaatschappijen, die minder gebonden zijn aan een grote luchthaven, zouden in Oostende hun plaats kunnen vinden. Tevens kan gezocht worden naar synergie met de Vlaamse zeehavens, in de eerste plaats de kustzeehavens.

Belangrijk is echter dat de zakenwereld blijft geloven in de luchthaven.


4.4. Voorkeurscenario voor de toekomstige ontwikkeling

Op grond van zijn vaststellingen heeft het Vlaams Instituut voor de Logistiek een aantal strategische opties voorgesteld en hierbij het meest wenselijke alternatief aangeduid.

Minister Kris Peeters schuift de keuze van het derde alternatief naar voor, waarbij tevens de mogelijkheden tot verdere differentiatie, zoals aangegeven in het vierde scenario worden meegenomen. Deze keuze is gebaseerd op de vele sterkten van de luchthaven en op de ruime opportuniteiten die in de studie naar voor kwamen.

Dit houdt in dat ook moet gewerkt worden aan de consequenties van deze keuze.

De luchthaven dient zich te ontwikkelen als een ketenmanager, die zich richt tot de luchtvaartmaatschappijen, maar ook tot de expediteurs en verladers, die voor meer terugvracht kunnen zorgen. In de luchtvrachtketen zijn zij immers de beslissers.

Daarnaast is het noodzakelijk dat ook de overheid, zowel lokaal als gewestelijk, in de luchthaven gelooft en een consequent beleid voert.

De luchthaven zou zich ook meer kunnen profileren op het vlak van de nevenactiviteiten, zoals vliegtuigonderhoud (zgn. MRO of maintenance, repair en overhaul) die veel tewerkstelling opleveren. De wereldwijde groei van het aantal vliegtuigen biedt hier wellicht toekomstmogelijkheden.

Hierbij kan ingespeeld worden op de aanwezige technische opleiding, thans georganiseerd door de KHBO.